Bidh rionnagan BBC ALBA, Lana Pheutan agus Hannah NicKirdy, a’ preasantadh air an oidhche as motha den bhliadhna ann am film Ghàidhlig: na Duaisean FilmG. Bidh na preasantairean a’ stiùireadh nan duaisean air Dihaoine, far an tèid an fheadhainn a bhuannaicheas a chrùnadh airson na h-16mh bliadhna den fharpais.

Le na duaisean air an cumail gu h-eachdraidheil aig an Old Fruitmarket ann an Glaschu agus air am preasanteadh le Fiona NicCoinnich agus Niall Iain Dòmhnallach, am-bliadhna bidh iad a’ gabhail àite aig an SEC le Lana agus Hannah a’ cur fàilte air faisg air 500 filmeadair, proifeiseantaich gnìomhachais agus luchd-leantainn FilmG. 

Ghabh Lana agus Hannah pàirt ann am FilmG thar nam bliadhnaichean, an dithis aca a’ togail dhuaisean a chuidich le bhith a’ tòiseachadh air an dreuchdan anns na meadhanan. Bhuannaich Hannah an Cluiche as Fheàrr ann an 2017 le Cheating our Language, agus bhuannaich Lana iomadh duais, a’ toirt a-steach dhà ann an 2017 (Comadaidh as Fheàrr agus Duais Roghainn FilmG), trì ann an 2018 (Cluiche as Fheàrr, Film Oileanach as Fheàrr agus Duais Roghainn FilmG) agus a’ cosnadh am Film as Fheàrr ann an 2019 le Sòlas. 

Bhon uair sin, tha Lana agus Hannah air a bhith ag obair còmhla gu cunbhalach, mar chleasaichean, luchd-craolaidh agus o chionn ghoirid mar cho-chruthaichean Glan Fhèin air BBC ALBA agus mar òst-chraoladairean air Fad Botal Fìon le BBC Radio nan Gàidheal. 

Preasantair ùr FilmG, Lana Pheutan: “Seo a’ chiad bhliadhna againn a bhith a’ preasanteadh Duaisean FilmG agus tha sinn air bhioran airson oidhche air leth a bhith againn, mar a bha e a-riamh. Tha sinn air a bhith aig na duaisean FilmG iomadh turas thar nam bliadhnaichean agus chan eil oidhche Ghàidhlig eile coltach ris, tha FilmG a’ brosnachadh Gàidheil òga gus coinneachadh agus an cànan a chomharrachadh taobh a-muigh foghlam. Tha obair spòrsail agam fhìn agus Hannah a bhith a’ cumail a h-uile duine beòthail agus a’ stiùireadh luchd-ainmichte FilmG tro oidhche a tha a’ comharrachadh filmichean goirid Gàidhlig.” 

Preasantair ùr FilmG, Hannah NicKirdy: “Tha FilmG air leth math airson tàlant Gàidhlig a leasachadh, agus fhuair mi fhìn agus Lana buannachd bhon eòlas a fhuair sinn a’ cruthachadh fhilmichean, a’ sgrìobhadh sgriobtaichean, agus a’ cosnadh dhuaisean às dèidh sin. Am-bliadhna, tha còrr air 50 film air a’ gheàrr-liosta thairis air na roinnean agus tha seo a’ sealltainn an tàlant a tha aig sgeulaichean agus filmeadairean Gàidhlig ann an Alba agus nas fhaide air falbh. Tha fios againn cho togarrach agus iomagaineach ’s a bhios an luchd-ainmichte – tha sinn air a bhith nan brògan – agus mar sin bidh mi fhìn agus Lana ann air an oidhche gus dèanamh cinnteach gum bi deagh oidhche aig a h-uile duine.”

Thèid na Duaisean FilmG a chumail air oidhche Haoine, 23 Gearran ann an Seòmar Laomainn an SEC ann an Glaschu. Thèid na duaisean a chraoladh beò air YouTube BBC ALBA agus Facebook FilmG, le prògram gu bhith air a chraoladh dà latha às dèidh sin air BBC ALBA (8f Didòmhnaich, 25 Gearran): https://www.bbc.co.uk/programmes/m001wsfr.

’S dòcha gu bheil cuid agaibh a’ coimhead air adhart ri na Baftas agus Oscars, ach tha coimhearsnachdan Gàidhlig trang ag ullachadh airson an oidhche film Gàidhlig as motha den bhliadhna: na Duaisean FilmG. 

Geàrr-liostaichean -18   Geàrr-liostaichean 18+

Tha còrr air 50 film air na geàrr-liostaichean airson Duaisean FilmG; oidhche a bhios a’ comharrachadh nan sgeulaichean agus nam filmeadairean Gàidhlig as fheàrr ann an Alba agus nas fhaide air falbh. Bidh buannaichean air an crùnadh ann an roinnean leithid an Cluiche as Fheàrr, Coltas as Fheàrr, Sàr-dhuais Teicnigeach agus an duais chliùiteach airson am Film as Fheàrr. 

Air thoiseach le ceithir ainmeachaidhean san fharpais -18 tha ‘A Bheil Thu An Sin?’, dràma saidhgeòlach leis a’ bhuidheann neo-eisimeileach ùr, Lost Rollerskate Pictures, bho Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu.

Anns an fharpais 18+, tha ‘Blàr nan Gàidheal’ aig a’ charthannas Inbhir Nis FC Sonas, a tha ag innse sgeulachd a’ chiad gheama ball-coise oifigeil ann an Gàidhlig, le ceithir ainmeachaidhean, air a leantainn gu dlùth le Tormod MacLeòid, a tha stèidhichte ann an Eilean Leòdhais, ‘An Tiodhlaiceadh’ (le trì ainmeachaidhean).

Le obair nam britheamhan a-nis deiseil, ‘s e Duaisean Roghainn FilmG na h-aon roinnean fhathast ri cho-dhùnadh, le bhòt phoblach airson nan roinnean sin fhathast fosgailte gu meadhan oidhche, 2 Gearran. Faodar bhòtaichean a chuir a-steach air-loidhne leis a’ phoball aig www.FilmG.co.uk.

Thuirt Rachel Kennedy, Britheamh FilmG agus rionnag an t-sreath dràma ainmeil An Clò Mòr air BBC ALBA:

“’S e bliadhna air leth a th’ air a bhith ann airson FilmG, le còrr air 160 tagradh – an àireamh as àirde de fhilmichean bho thòisich an fharpais. Tha am miann airson na farpais sgoinneil, ach tha e a’ fàgail ar n-obair mar bhritheamhan uabhasach duilich leis gu bheil uimhir de thàlant ann. Thathas air beachdachadh gu faiceallach air a’ gheàrr-liosta againn agus tha e a’ taisbeanadh nam filmeadairean Gàidhlig as fheàrr a tha stèidhichte air riochdachadh, comas teicnigeach, agus seanchas. Bho sàr-sgilean beò-dhealbhaidh gu prògraman aithriseach faireachail; tha an ìre àrd de thàlant, cruthachaileachd, agus oidhirp air a bhith follaiseach anns a h-uile film air a’ gheàrr-liosta agus tha iad uile airidh air a bhith sa chuairt dheireannaich.” 

Thuirt Megan Dale, Manaidsear Pròiseict FilmG: 

“B’ e ‘Mo Shealladh’ cuspair na bliadhna-sa agus ghabh a h-uile duine seo tro bhith a’ taisbeanadh nan diofar sheallaidhean aca. Tha na filmichean air a’ gheàrr-liosta a’ nochdadh tuigse dhomhainn air sealladh agus cho cudromach ‘s a tha e èisteachd ri iomadach guth na h-Alba. Tha an luchd-ainmichte fhèin a’ riochdachadh diofar sheallaidhean bho air feadh na h-Alba, a’ gabhail a-steach Inbhir Theòrsa, Port Rìgh, Glaschu, Na Hearadh, Leòdhas, Dùn Omhain, agus Inbhir Nis. Gu tric, nuair a smaoinicheas sinn air gnìomhachas nam film, bidh sinn a’ smaoineachadh air Lunnainn no Glaschu, ach tha FilmG a’ sealltainn gu bheil beairteas de thàlant ri lorg anns gach ceàrnaidh de dh’Alba (agus nas fhaide air falbh) agus gu bheil e cudromach na guthan sin a bhrosnachadh gu bhith air an cluinntinn.”    

Thuirt Magaidh Nic an Tàilleir, Manaidsear Clàr-phrògraman aig MG ALBA:    

“Meal an naidheachd air a h-uile neach-ainmichte am-bliadhna – tha e mìorbhaileach a bhith faicinn taghadh cho eadar-mheasgte de sgeulachdan agus a bhith ag aithneachadh an sgil, an tàlant, agus an oidhirp mhòr theicnigeach a bheir e gus an toirt beò. Tha oidhche nan Duaisean na àite far an tèid an tàlant seo aithneachadh agus tha mi air bhioran faicinn cò a thèid a chrùnadh mar bhuannaichean FilmG air 23 Gearran. Airson a’ chiad uair a-riamh, tha filmeadairean à Eilean Mhanainn agus Canada air a’ gheàrr-liosta, a’ sealltainn ruigsinneachd eadar-nàiseanta farpais nam film Gàidhlig. Tha sinn an dòchas leantainn air adhart a’ leasachadh ceanglaichean thar-nàiseanta FilmG agus a’ toirt taic do fhilmeadairean tàlantach a tha a’ nochdadh air feadh Alba.” 

Thèid Duaisean FilmG a chumail air 23 Gearran ann an Audrium Laomainn, SEC ann an Glaschu. Thèid na duaisean a chraoladh beò air YouTube le prògram gu bhith air a chraoladh dà latha às dèidh sin air BBC ALBA (Didòmhnaich 25 Gearran.)

Tha Nollaig air tighinn tràth airson FilmG, farpais nam filmichean goirid Gàidhlig, leis an àireamh as motha de dh’iarrtasan bho fhilmeadairean air feadh na h-Alba agus nas fharsainge. 

Gu h-iomlan, chaidh 162 film a chuir a-steach thairis air farpaisean 2023, a’ ciallachadh gu bheil an àireamh as motha de thagraidhean ann on chaidh a stèidheachadh ann an 2008. 

Tha FilmG ag iarraidh air filmeadairean de gach aois filmichean goirid a chruthachadh sa Ghàidhlig stèidhichte air cuspair eadar-dhealaichte gach bliadhna, ’s e ‘Mo Shealladh’ cuspair na bliadhna-sa. Bidh an fharpais, na bùthan-obrach agus na tachartasan aca a’ brosnachadh leasachadh sgeulaichean Gàidhlig, a’ toirt slighe do fhilmeadairean ùra a dhol a-steach do shaoghal nam meadhanan Gàidhlig.   

Thuirt Megan Dale, Manaidsear Pròiseict FilmG:  

“’S e seo an dàrna bliadhna a tha Astar air a bhith an sàs ann am FilmG, agus b’ e ar n-amas cothrom a thoirt do dhaoine film goirid Gàidhlig a chruthachadh agus na farpaisean a dhèanamh cho tarraingeach ’s a ghabhas do dhaoine òga. Ag obair còmhla ri eòlaichean gnìomhachais, chuir sinn air dòigh còrr air 50 bùth-obrach FilmG ann an Alba agus nas fhaide air falbh, a’ toirt innealan agus misneachd do choimhearsnachdan agus sgoiltean an sgeulachdan fhèin innse tro na filmichean goirid aca. 

Seo an àireamh as motha de bhùthan-obrach a rinn FilmG a-riamh, agus chì thu a’ bhuaidh a th’ aig na bùthan-obrach seo air càileachd agus àireamh thagraidhean FilmG. Bidh tòrr de luchd-ainmichte agus buannaichean FilmG a’ dol air adhart gu bhith ag obair gu proifeiseanta taobh a-staigh gnìomhachas film agus TBh, agus mar sin tha e na mhisneachd a bhith faicinn a leithid de mhiann airson sgeulachdan Gàidhlig. Tha coltas gu math soilleir air àm ri teachd nam meadhanan Gàidhlig.” 

Thuirt Alison Dhòmhnallach, Manaidsear Conaltradh Bhranndaichean:    

“Meal an naidheachd air a h-uile filmeadair a chuir iarrtas a-steach airson FilmG am-bliadhna. Tha an ìre fìor àrd agus tha e math tagraidhean fhaicinn bho air feadh na h-Alba. Tha sinn cuideachd air tagraidhean fhaighinn bho Eilean Mhanainn agus Canada, a’ sealltainn gu bheil barrachd ùidh eadar-nàiseanta agus a’ daingneachadh ùidh ann an cànan is cultar na Gàidhlig thall thairis. Gun teagamh, ’s e cuirm dhuaisean FilmG16 an tè as motha gu ruige seo agus chan urrainn dhuinn feitheamh gus tàlant nam meadhanan Gàidhlig a chomharrachadh còmhla ri caraidean agus co-obraichean sa Ghearran 2024.” 

Tha sgioba FilmG a’ dol tro na tagraidhean mus bi iad rim faicinn air làrach-lìn FilmG nas fhaide air a’ mhìos. Taghaidh pannal de bhritheamhan neo-eisimeileach an uair sin na geàrr-liostaichean de luchd-ainmichte san Fhaoilleach 2024, le buannaichean gan ainmeachadh aig duaisean FilmG ann an Glaschu air Dihaoine, 23 Gearran 2024. 

Tha FilmG, farpais nam film goirid Gàidhlig, a’ tòiseachadh air an 16mh bliadhna aca agus tha iad ag amas air luchd-proifeiseanta a lorg airson meadhanan na h-Alba san àm ri teachd.

Tha na farpaisean Fosgailte agus Òigridh a-nis beò, agus tha iad a’ toirt cuireadh do luchd-tagraidh cuspair na bliadhna-sa, ‘Mo Shealladh’ a rannsachadh. Airson pàirt a ghabhail, cruthaich film Gàidhlig fo chòig mionaidean a dh’fhaid agus cuir a-steach e ron cheann-latha san Dùbhlachd.

Thuirt Megan Dale, Manaidsear Pròiseict FilmG, “Tha sinne ag iarraidh sgeulachdan làidir, èibhinn, eagallach no dràmadach a tha a’ riochdachadh na Gàidhlig, beatha an latha an-diugh no mìneachadh cruthachail sam bith air ‘Mo Shealladh’.

“’S e fìor àrd-ùrlair a th’ ann am FilmG – àraichidh agus leasaichidh sinn filmeadairean agus seallaidh sinn na sgilean aca gu farpaiseach, a’ cruthachadh nam meadhanan Gàidhlig san àm ri teachd.”

Bidh tachartasan samhraidh a’ gabhail àite ann an Inbhir Nis, Dùn Èideann, agus bailtean eile, ag àrach co-obrachadh am measg Ghàidheil agus a’ tàladh filmeadairean ùra agus filmeadairean a tha air tilleadh. Nas fhaide air adhart sa bhliadhna, bidh an sgioba a’ lìbhrigeadh bhùthan-obrach air feadh na h-Alba às dèidh dhaibh adhartas a dhèanamh o chionn ghoirid ann an Canada tro Mhìos nan Gàidheal.

Tha FilmG a’ cur fàilte air tagraidhean thairis air na 16 roinnean aca, a’ tabhann raon de dhuaisean ùra agus leasaichte gus dèanamh cinnteach gum bi farpais inntinneach agus eadar-mheasgte ann. Ged a dh’fhaodadh ‘Mo Shealladh’ cruthachalachd a bhrosnachadh, thathas a’ sireadh filmichean de gach seòrsa agus cuspair, leis nach eil ach dà dhuais an urra ris a’ chuspair.

Thuirt Alison Bhrus, Manaidsear Conaltradh Bhranndaichean airson MG ALBA, leis a bheil FilmG, “Tha sinn air leth toilichte FilmG 16 a chur air bhog, agus leis an ath-leasachadh seo, tha sinn air bhioran tagraidhean na bliadhna-sa fhaicinn le faireachdainn ùr na farpaise.”

Gus na roinnean, riaghailtean agus riatanasan inntrigidh fhaicinn, no airson fios a chur gu sgioba FilmG, tadhail air www.filmg.co.uk. 

Bidh cuirm dhuaisean airson farpais chliùiteach na h-Alba, FilmG, a’ gabhail àite aig an Old Fruitmarket ann an Glaschu Diardaoin 16 Gearran, agus an tachartas beò air ais airson a’ chiad turas bho thràth ann an 2020.

Bidh na preasantairean Fiona NicCoinnich agus Niall Iain Dòmhnallach a’ tilleadh gu na duaisean am-bliadhna, an fharpais aig an robh an àireamh as motha de dh’inntrigidhean agus de bhòtaichean anns na roinnean bhòtaidh poblach.

Fhuaireadh còrr air 59,000 bhòt tro làrach-lìn FilmG, agus thèid buannaichean Duaisean Roghainn FilmG anns na farpaisean Òigridh is Fhosgailte ainmeachadh aig cuirm nan duaisean, a bharrachd air na 15 duaisean air an co-dhùnadh le panal de bhritheamhan neo-eisimeileach.

Tha FilmG air leth toilichte Ricochet, companaidh Warner Bros. International Television Production ainmeachadh mar an sponsair ùr airson roinn Film as Fheàrr na Farpais Fhosgailte, aon de na duaisean as mòr-chòrdte ann am farpais FilmG sam bith.

Thuirt Lisa Cox, Stiùiriche Gnothachais airson Ricochet, ann an Glaschu:

“Tha Ricochet air leth toilichte a bhith a’ toirt taic don duais seo aig FilmG, farpais agus iomairt a tha a’ tighinn gu dlùth ri ar miannan airson susbaint agus tàlant a leasachadh ann an Alba.

“Tha sinn an-còmhnaidh a’ coimhead ri rionnagan san àm ri teachd a lorg, an dà chuid air beulaibh agus air cùl a’ chamara, agus tha FilmG a’ leigeil leinn ar cuideachadh a’ lorg tàlant air feadh na h-Alba, gu sònraichte air a’ Ghàidhealtachd agus na h-Eileanan.”

Thuirt Murchadh MacSuain, Manaidsear Phròiseact FilmG:

“Tha e na deagh naidheachd do FilmG gu bheil sinn a’ cur fàilte air Ricochet agus Warner Bros. International Television Production na sponsair do aon de na duaisean as cliùitiche againn, agus tha mi cinnteach gum brosnaich e barrachd is barrachd filmeadairean Gàidhlig a dhol an sàs san fharpais san àm ri teachd.

“Tha sinn cho taingeil do Ricochet, mar phàirt de Warner Bros. International Television Production agus ar sponsairean FilmG gu lèir airson ar cuideachadh a’ comharrachadh bliadhna cho soirbheachail.”

Thuirt Alison Bruce, Manaidsear Conaltradh Bhranndaichean aig MG ALBA: “Tha MG ALBA gu math moiteil à FilmG agus tha a h-uile càil a tha e a’ coileanadh mar dhòigh air leth math airson ruigsinneachd agus leasachadh.

“Is e Duaisean FilmG aon de na cinn-latha as cudromaiche air a’ mhìosachan againn, agus tha sinn a’ coimhead air adhart ri bhith a’ comharrachadh cho soirbheachail ’s a tha ar coimhearsnachdan filmeadairean Gàidhlig.”

Thèid Duaisean FilmG a chumail aig an Old Fruitmarket ann an Glaschu Diardaoin 16 Gearran. Thèid sruth beò den tachartas a chraoladh, agus thèid prògram de phrìomh thachartasan a shealltainn air BBC ALBA agus BBC iPlayer an ath Dhihaoine (24 Gearran).

Airson liosta iomlan de na filmichean ainmichte, tadhail air làrach-lìn FilmG aig www.filmg.co.uk

—

Sponsairean FilmG:

Duais Roghainn FilmG (Òigridh) – Comhairle nan Eilean Siar

Film Aithriseach as Fheàrr – Glasgow City Council

Rionnag na Bliadhna – Urras Brosnachaidh na Gàidhlig

An Coltas as Fheàrr – Comhairle na Gàidhealtachd

An Duais Gàidhlig – Sabhal Mòr Ostaig

Buidheann Òg as Fheàrr – Fèisean na Gàidheal

Cluiche as Fheàrr (Òigridh) – Comunn na Gàidhlig

Film as Fheàrr (Òigridh) – Riaghaltas na h-Alba

Duais Roghainn FilmG (Fosgailte) – Edinburgh City Council

Film Dùthchais as Fheàrr – Bòrd na Gàidhlig

Duais a’ Ghnìomhachais – Loganair

Duais Cruthachaidh – Iomairt na Gàidhealteachd ‘s nan Eilean

Stiùiriche as Fheàrr – Mòd Phàislig 2023

Cluiche as Fheàrr (Fosgailte) – Fèis nam Meadhanan Ceilteach

Film as Fheàrr (Fosgailte) – Ricochet, Warner Bros. International Television Production

Sgriobt as Fheàrr – Acair

Film Oileanach as Fheàrr – XpoNorth